 |
| Ertzaintza Sonora inguruetan / © Segurtasun Saila |
Dozenaka lagunek Sonora dantzalekuaren kontrako protesta egin zuten azaroaren 29an, Astrabuduko Auzokideen Elkarteak deituta. Diskotekak eragiten omen dituen arazoen aurrean, Erandioko Udalaren "utzikeria eta gaitasunik eza" salatu zituzten.
“Altzari publikoak hondatzea, gizalegearen kontrako jokabideak, ordu txikietara arteko gehiegizko zarata eta segurtasunik eza" eragiten omen ditu Sonorak.
Baina, Astrabuduko Talde Feministak emakumeentzat suposatzen duen arriskuaz ohartarazi gura izan du.
Bitartean, horiek saihesteko, polizia gehiago jartzea nahikoa dela uste dute Erandioko Udalak eta Segurtasun Sailak.
Urrian Sonora dantzalekuaren inguruan bortxatu egin zutela salatu zuen emakume gazte batek. Zuen ustez, horrelako erasoak gertatzeko toki egokia bihurtu da?
Ez da ezer berria gaueko aisialdiko espazioak emakumeontzat arriskutsuak izatea. Alkohola edota bestelako substantziak kontsumitzen dituzten gizonak elkartzen diren lekuak beti izan dira arrisku-guneak emakumeentzat eta indarkeria matxista ahalbidetzekoak gizonentzat.
Argi dago, ordea, azken urteetan eta, oro har, gure aurkako sexu-indarkeriak gora egiteaz gain, indar handiagoa duela.
Ildo horretan, Sonora bezalako diskoteka bat ez dago joera global horretatik kanpo. Beraz, uste dugu ingurune arriskutsua dela eta bertan erasoak gertatzeko joera dagoela.
Zeintzuk dira horrelako baieztapen bat egiteko arrazoi nagusiak?
Asko eta askotarikoak dira. Lehenik eta behin, denok ezagutzen dugun arrazoi nagusia aipa genezake: Gure gizartean ez dago benetan sexuen arteko berdintasunean oinarritutako hezkuntzarik.
Eta horri honako hauek guztiak gehitu ahal dizkiogu: lehenik eta behin, sexu-afektibitate hezkuntza ez da existitzen, ez etxeetan, ez ikasgeletan. Bestalde, pornoa oso bortitza eta umiliagarria da emakumeekiko, eta nahi bezala aurki daiteke edozein gailu digitaletan. Horrez gain, eskoletan ez da hezkidetzaren aldeko apustu argirik egiten.
Bitartean, administrazioek ez dute politika publikorik emakumeen eta nesken giza-eskubideak benetan defendatu eta bermatzeko, ezta indarkeria patriarkala desagerrarazteko ere.
Pixka bat zehaztuz eta tokian tokikora joanez, Sonorari dagokionez ze arrazoi aipa ditzakegu?
Gure ustez, Sonorako jabeentzat dirua irabaztea da interesatzen zaien gauza bakarra, eta beren negozioaren garapenak emakumeengan dituen ondorioak bost axola zaie.
Udalari dagokionez, gure ustez, Sonorak udalerrian egiten duen jarduera horrek diru apur bat baino ez du ematen, zergen bidez. Eta badirudi arriskua, zaratak, zikinkeria edo Astrabuduako biztanleriari modu negatiboan eragiten dion beste edozein gai ez dela garrantzitsua Udalarentzat.
Astrabuduan dagoen gune arriskutsu bakarra da ala arrisku-eremu gehiago daude?
Ez, argi dago ez dela gure auzoko puntu arriskutsu bakarra. Astrabuduatik Leioara joateko, Udondoko bidea da, kokapenagatik, goizeko eta gaueko ordu batzuetan jende gutxi igarotxen delako eta argiztapen eskasa duelako, eremu arriskutsu gisa salatu dugun beste eremuetako bat.
Duela urtebete inguru aztertu genuen gaia Erandioko Udaleko berdintasun-teknikariarekin eta berdintasun-zinegotziarekin. Eta orduan jakinarazi ziguten Udalak ez zuela inolako neurririk hartuko, ez zutelako beharrezkotzat jotzen. Argiztapena hobetzea bezalako gauza xume bat ere ez zuen aintzat hartu Udalak.
Eta hori zergatik?
Badirudi urduri jartzen direla auzoarentzako benetako ekimenetan eta hobekuntzetan dirua inbertitzea proposatzen zaienean, laguntxoei onura ekonomikoak ematen dizkieten espekulazio-proiektuetatik harago.
Argiztapen faltagatik arriskuko beste bi eremu hauek dira: Axpeko Erriberako pasealeku osoa, batez ere Leioarako norabidean, non zati batean zuzenean ez dagoen argirik. Farola bakar bat ere ez.
Eta Elexazpi parkearen eta Avanzadako Eroski supermerkatuaren arteko pasabidea, Astrabuduako ibarreko hezegunean.
Sonoraren eta beste puntu arriskutsu batzuen kasuan, zeinu dagokio neurriak hartzea eraso gehiagorik gerta ez dadin?
Gizonen aldetik emakumeen aurkako erasorik gerta ez dadin, lehenik eta behin, gizonek hartu beharko dituzte beharrezko neurriak beste gizon batzuek erasorik egin ez dezaten edo euren erasorik egin ez dezaten. Gizonak eta haien sozializazioa dira errotik dagoen arazoa.
Baina epe laburrean eta kasu zehatz honetan, uste dugu administrazioari eta Sonorari berari dagokiela sexu-erasoen aurkako neurriak hartzeko ardura.
Astrabuduko Auzo Elkarteak hartutako jarrera, neurri batean, zuzena dela uste dugu. Argi dago Sonorako inguruetan argiztapen gehiago ez dela erabateko konponbidea erasoekin amaitzeko, baina asko lagunduko luke disuasio-elementu gisa segurtasun-sentsazioa areagotzeko.
Eta Astrabuduako Auzo Elkarteak egindako beste proposamenei dagokienez?
Goizeko 4etatik aurrera garbiketa-brigada bat jartzeko proposamena ere egingarria da. Izan ere, alde batetik, Sonoraren ondoko eremuak garbi edukitzeko zeregina betetzen du (zikinkeriaren arazoa oso larria da). Eta, bestetik, garbitzaileak lanean ikusteak nolabaiteko segurtasun-sentsazioa ere emango luke.
Baina, nork ordaindu beharko lituzke argiztapen gehiago jartzeko gastuak, mantentze-lanenak, eta garbiketako aparteko brigada goizeko 4etatik aurrera ordaintzekoak? Argi dago Sonorak ordaindu beharko lukeela. Negozioa Sonorarena bada eta onurak Sonorarentzat badira, Sonora da bere jarduera ekonomikoaren ondorioz Astrabuduako biztanleen bizi-kalitateari eragiten dion ondorio negatiboaren erantzule, erasoak, zikinkeria, zaratak eta hiri-altzarien suntsipena direla eta.
Zer deritzozue ertzain gehiago jartzeko proposamenari?
Udalak Eusko Jaurlaritzari polizia-kopurua handitzeko egindako eskaerari dagokionez, alferrikakoa iruditzen zaigu neurri hori, eraginkorragoak, praktikoagoak eta hezigarriagoak diren beste neurri batzuekin batera egiten ez bada.
Zelan baloratzen dituzue auzo-elkartearen mobilizazioak?
Oso positibotzat jotzen ditugu. Oro har, uste dugu eta klase-kontzientzia duten herritar antolatuak funtsezkoak direla beti gizarte gisa eragiten diguten arazoak konpontzeko.
Espero dezagun kolektibo guztiak gai izatea jendea epe luzera mugiarazteko. Udalaren politiketan eta erabakietan eragitea ez da lan erraza. Asko higatzen du. Udalak oso zail jartzen du beti. Jakin izan dugunez, gaia aztertzeko lan-mahai bat sortu dute, eta Udalak Astrabuduko Auzo Elkartea mahai horretatik kanpo uztea erabaki du. Erabaki hori Udalaren asmoen adierazpen bat da. Argi dago gure erakundeek ez dutela benetako kultura demokratikorik. Sonorak sortzen dituen arazoei irtenbidea ematea iraupen-lasterketa bat izango da.
Nolanahi ere, zer neurri hartu behar dira?
Gizonengandik emakumeok eta neskok jasaten dugun indarkeriarekin amaitzea oso zaila da, ez dagoelako arazoarekin amaitzeko benetako borondaterik. Esan ohi denez, gizarteek onartzen dituzten kriminalak dituzte.
Neurri puntualak har daitezke, lehen aipatu ditugunak bezalakoak, garbiketako langileen presentziari eta eremu arriskutsu/gatazkatsuetan argiztapen ona ziurtatzeari dagokienez. Baina neurri horiek odola borborka galtzen duen zauri ireki baten gainean tirita bat jartzea bezalakoak dira.
Gizonena da erantzunkizuna?
Gure gizarteetako gizonek behingoz onartu behar dute sexu-indarkeria gauzatzeko baldintzak haiek sortzen dituztela, bai erasotzaile gisa, bai estaltzaile, bideratzaile edo ikusle pasibo gisa.
Kolektibo feminista garen aldetik, argi dugu Sonorako, bereziki, eta, oro har, gure gizarterako erasoak amaitzeko neurri egingarri bakarrak honako hauek direla:
Batetik, gizarte gisa oso serio hartzea hainbat hamarkadatan sexu-indarkeria eta beste mota batzuetakoa desagerrarazteko ekimenak lantzen eta irtenbideak proposatzen aritu diren feminista kolektibo autonomoek proposatutako planteamenduak.
Beste alde batetik, nazioarteko agenda feminista abian jartzea behingoz, maila guztietan, erortzen diren pribilegioak erortzen direla.
Ez egitea hamster baten gurpilean bueltaka jarraitzea bezala izango da. Zerbait aldatzen ari den itxura egitea, benetan ezer alda ez dadin.