 |
| Azaroaren 25ean Bilboko epaitegien aurrean egindako kontzentrazioa / © Ecuador Etxea |
SOS Arrazakeriak eta Silvia No Estás Sola eragileak joan den astelehenean salatu zutenez, 2018ko maiatzean Neguriko ertzain-etxean jipoitutako emakume arrazializatu horren auzia itxita geratu da, ofiziozko prokuradoreari Espainiako Auzitegi Gorenean aurkeztu gura zuten helegitea aurkeztea “ahaztu” zaiolako, Agatha Libano Alonso abokatuak errekurtsoa zehatz-mehatz prestatu eta garaiz helarazi zion arren. Epaiketan zigor arinak ezarri zizkioten ertzain bati, baina emakumea ere zigortu zuten isuna ezarriz, desobedientzia leporatuta. Aurten, Silviak Auzitegi Gorenera jotzeko asmoa zuen, bere errugabetasuna frogatzeko eta agenteak zigor gogorragoa jasotzea eskatzeko. Ez da posible izango.
Silviaren auzia irregulartasunez beterik egon da. Haietako azkenaren aurrean gaude. Zer gertatu da oraingo honetan?
Auzi hau justiziaren porrot handienetako bat da. Silvia emakume arrazializatua eta zaurgarria da, eta bost urte eta erdiz oso akusazio larriei egin behar izan die aurre: zazpi urte arteko kartzela-zigorra eskatzen zioten, poliziaren irregulartasunei buruzko salaketa guztiak bazterrean uzten zituzten bitartean.
Errugabea zela frogatzen zuen grabazioa hasieratik egon zen epaitegiaren esku, baina kasua publiko egin zenean bakarrik baloratu zen, SOS Arrazakeriari esker. Froga horrek, poliziaren gehiegikeria ez ezik, atestatua “faltsutzea”, atxiloketa irregularra eta abar ere agerian uzten zituen. Hala ere, agintari bakar batek ere ez ditu ikertu Silviak salatu eta epaian jasota geratu ziren irregulartasun horiek.
Eta orain, azkenean, Auzitegi Gorenean erabateko absoluzioa lortzeko aukera genuenean, zehatz-mehatz prestatutako errekurtso batekin, ofizioz izendatutako prokuradoreak aurkeztea “ahaztu” du.
Deigarriena da Auzitegi Gorenak ez duela errekurtsoa aurkeztea onartu, epez kanpokoa dela iritzita. Kondena penala ekarriko luketen testuinguru eta ondorio guztiak (herrialdetik kanporatzea barne) ezagutu arren, ez du aintzat hartu eta Silviari kostuak ordainaraziko dizkio.
Konturatu barik edo nahita, ofiziozko letraduak errekurtsoa aurkeztea “ahaztu” izanak atea ixten al dio Silviari edozein erreklamaziori?
Ez dut inoiz ikusi horrenbeste “ezusteko” dituen auzirik: inolako azalpenik gabe desagertzen den dokumentazio erabakigarria; frogak egon arren, epaile bakar batek ere ikertzen ez dituen polizia-jarduketari buruzko salaketa larriak; inork zalantzan jartzen ez dituen kontraesanezko testigantzak; bideoan agerian geratu ziren polizia-atestatuaren faltsutasunak, egileentzat ondoriorik izan ez zutenak; kasua publiko egin arte baloratu gabe zeuden grabazioak...
Eta orain, Silviaren erabateko errugabetasuna frogatzeko aukera genuenean, prokuradoreari errekurtsoa aurkeztea “ahaztu” egiten zaio, eta Auzitegi Gorenak kasua behin betiko ixteko erabiltzen du.
Beti alde ahulenari kalte eta erakunde berari mesede egiten dion “akats” sistematikoen segida horrek ezustekoetarako aukerarik ez du ematen. Gertaerak hain dira nabarmenak, edonork ondorioak atera ditzakeela ondorioak.
Prozesuarekin jarraitzeari dagokionez, sei urte eta erdiko borrokaren ondoren, honek guztiak Silviari eragiten dion kaltean pentsatu behar dugu.
Europaraino iristeko bere sufrimendua luzatzeak birbiktimizazio handiagoa baino ez luke ekarriko. Batzuetan gelditzen jakitea da garaipenik handiena, bereziki zure aurkariak baliabide mugagabeak eta boterearen bitarteko guztiak dituenean. Orain lehentasuna agentea zigortu zuen epaia betearaztea da, eta gizarteak historia honen berri izatea, berriro gerta ez dadin. Argigarria da gaur arte erakunde bakar batek ere ez diola barkamenik eskatu akusazio faltsuetan oinarritutako kalbario judizial hau sufritu duen emakumeari.
Uste duzu esku beltz bat egon daitekeela ofiziozko prokuradoreak errekurtsoa aurkeztea “ahaztu” izanaren atzean? Urte hauetan ertzain erasotzailearen defentsaz arduratu den esku beltz hori, agian?
Dokumentatutako gertaerek argi eta garbi uzten dute: zorroztasun osoz jokatuz, zaurgarritasun-egoeran dagoen pertsona baten errekurtsoa ez onartzea erabakitzen duten bitartean, ez dira batere arduratsuak izan polizia-atestatuaren faltsutasuna edo grabazioan agerian geratu zen atxiloketa irregularra ikertzeko.
Emakume kaltebera, arrazializatua, baliabiderik gabea, ofizioz defendatua, administrazio baten aparatu juridikoaren aurrean... Poliziaren gehiegikeria frogatu arren, bera da oraindik ere bere bizitza suntsi dezakeen kondena bat duena eta bere borondatearekin zerikusirik ez duen “akats” batengatik errekurritu ezin duena.
Zer sentipen sortarazten dizu prozesu hau horrela amaitzeak? Nola laburbilduko zenuke zer suposatu duen?
Bihozgabea da gertatutakoa. Zaurgarriak babestu beharko lituzkeen sistema berriz biktimizatzeko tresna bihurtzen da. Testuingurua eta ondorioak alde batera utzita, Auzitegi Gorenak muturreko prozesu-zurruntasuna aplikatzen duela ikusteak erakusten du ez dela nahikoa teorikoki eskubide batzuk izatea.
Auzi honek agerian uzten du botere eta baliabide-desoreka hori dagoenean ematen den izugarrizko desberdinkeria.
Zuzenbideko profesionala naizen aldetik, kasu honek gogoeta sakona eragin dit, pertsona ahulenek justiziarako duten benetako sarbideari buruz. Ezin dut aipatu gabe utzi itxuraz neutroak diren prozedurek ondorio suntsitzaileak izan ditzaketela kolektibo jakin batzuengan, batez ere baliabiderik gabeko pertsona arrazializatuengan.